رشد بیضه ها در خروس در سنین 12-2 هفتگی عمدتا در سطح سلولی میباشد. تکامل فیزیولوژیک بیضه ها در دورهای بین هفته های 10 الی 15 آغاز شده و پس از هفته 15 سرعت پیدا میکند. وزن بیضه ها در 15 هفتگی در حدود نیم گرم و در سن 20 هفتگی قبل از شوک نوری در حدود 2 گرم میباشد. رشد چشمگیر بیضه ها در سه هفته ابتدایی بعد تحریک نوری اتفاق میافتد، زیرا تحریک نوری سبب ترشح هورمون های مولد اسپرم و بلوغ جنسی میگردد. در سن 30-28 هفته به حداکثر رشد خود، یعنی یک جفت بیضه در حدود 50 گرم میرسد. بعد از 35-30 هفتگی به طور طبیعی وزن بیضه ها، تولید اسپرم و قابلیت باروری کاهش مییابد. با این وجود نحوه مدیریت خروس در این مرحله به طور معنی داری سرعت این کاهش را تحت تاثیر قرار میدهد.
بین وزن بدن، وزن بیضه ها و قابلیت باروری رابطه مستقیمی وجود دارد. بنابراین اهمیت مدیریت مطلوب خروس زمانی حاصل خواهد شد که از رشد و توسعه بیضه ها ممانعت به عمل نیامده باشد. اصولا خروس های سنگین تر بیضه های سنگین تری دارند اما خروس های مرغ مادر گوشتی امروزی، وزن بدن تنها شاخص تعیین کننده برای دستیابی به حداکثر قابلیت باوری نمیباشد. در واقع خروس های سنگین با گوشتواری بیش از حد عضله سینه، غالبا بیضه هایی دارند که به طور مطلوب رشد نیافتهاند. تخم مرغ های قابل جوجه کشی بارور و خوب از گله هایی حاصل میشوند که براساس روش مدیریتی کنشگرایانه اقدام، قبل از وقوع مشکل به نیازهای پرنده پاسخ داده شده و در عمل از ابزارهای تشخیصی مناسب استفاده گردد.
در هنگام تکامل جنسی به موازات استاندارد حرکت کردن (رعایت افزایشهای وزن هفتگی استاندارد) بسیار ضروری است، زیرا هرگونه انحراف، تکامل بیضه ها و تولید اسپرم در آینده را دچار اشکال خواهد کرد.
نکته: در 105 روزگی در صورت وجود انحراف از اهداف وزنی تعیین شده در 70 روزگی بایستی مجددا نمودار جدید وزنی به موازات استاندارد رسم شود.
رابطه وزن بدن خروس و قابلیت باروری
بین وزن بدن، وزن بیضه ها و قابلیت باروری رابطه مستقیمی وجود دارد. جدول برنامه دان و وزن خروس راس 308 نشان میدهد که افزایش سرانه دان و توزین هفتگی بین 155 و 160 در هفته های بعد شوک نوری بسیار مهم است، زیرا علاوه بر حفظ کیفیت خروس مانع از رشد و توسعه بیضه ها نخواهد شد. وزن بیضه ها تا قبل از 20 هفتگی حدود 2 گرم و پس از سن 35-30 هفتگی به طور طبیعی کاهش، و در نتیجه تولید اسپرم و قابلیت باروری نیز کاهش مییابد. بنابراین بیشترین افزایش وزن بیضه متعلق به هفته های بعد از شوک نوری تا هفته 35 میباشد.
جدول 1) برنامه دان و وزن خروس راس 308
| سن (هفته) | وزن بدن | افزایش وزن هفتگی | سرانه خوراک |
| 17 | 2560 | 140 | 90 |
| 18 | 2715 | 155 | 93 |
| 19 | 2875 | 160 | 98 |
| 20 | 3035 | 160 | 102 |
| 21 | 3195 | 160 | 107 |
| 22 | 3355 | 160 | 112 |
| 23 | 3515 | 160 | 118 |
| 24 | 3675 | 160 | 121 |
| 25 | 3825 | 150 | 123 |
| 26 | 3960 | 135 | 124 |
| 27 | 4035 | 75 | 125 |
| 28 | 4090 | 55 | 126 |
| 29 | 4120 | 30 | 127 |
| 30 | 4150 | 30 | 128 |
| 31 | 4180 | 30 | 128 |
معیارهای انتخاب خروسها جهت تولید
1- شاید بتوان گفت مهمترین ملاک جهت انتخاب خروس طول ساق پا (Shank Length) میباشد. تمام تحقیقلت علمی نشان دهنده بالاتر بودن هچ تجمعی در گله هایی است که خروسهای قد بلندتری داشته اند.
2- وضعیت گوشتواری سینه در زمان انتخاب از دیگر ملاک های بسیار مهم است. از انتخاب خروس های سنگین که دارای سینه های بسیار گوشتوار هستند جدا خودداری کنید.
شکل 1) وضعیت شماتیک سینه خروس.
علاوه بر ملاک های گفته شده، سالم و براق بودن چشم ها، وضعیت نوک، عاری از هر گونه جراحت بودن انگشتها، پنجه ها و ساق پا، رنگ و میزان رشد تاج و ریش، صاف و هموار بودن پشت خروس از ملاک های دیگر انتخاب میباشد.
گردآوری: دکتر محمد طاهری، متخصص تغذیه و مدیر تولید مرغ مادر زنجیره بهشادآفرین
بدون دیدگاه